Day language
Day | |
---|---|
Native to | southern Chad |
Native speakers | (50,000 cited 1993 census)[1] |
Language codes | |
ISO 639-3 | dai |
Glottolog | dayy1236 |
Day is an Adamawa language of southern Chad, spoken by 50,000 or so people southeast of Sarh. Ethnologue reports that its dialects are mutually intelligible, but Blench (2004) lists Ndanga, Njira, Yani, Takawa as apparently separate languages.
Pierre Nougayrol's publications and field notes of Day from the 1970s constitute almost all of the available materials on the Day language.[2][3][4]
Güldemann (2018) notes that Day has few morphological and lexical features that are typical of Niger-Congo, and hence cannot be classified with certainty.[5]
Lexicon[]
Some fish names in Day:[6]
Day (Bouna) | Scientific name |
---|---|
gàgà | |
jí yēē | Hepsetus odoe |
gūrú | Heterobranchus bidorsalis |
bɔ́gɔ̀ | Heterotis niloticus |
sɔ̄rɔ̄ŋ | Ophiocephalus obscurus |
jīɲ | Protopterus annectens |
kɔ̀tɔ̀kúnɔ̀ | Tetraodon fahaka |
Other animal names:
- kòŋní ʔólò (), a gastropod
Plant names in Day:[6]
Day (Bouna) | Scientific name | Family |
---|---|---|
njīlī | Carissa edulis | Apocynaceae |
vɔ̄r gɔ̀jɔ̀ | Amaranthus viridis | Amaranthaceae |
ndūgū re vōō | Ampelocissus africana / | Ampelidaceae |
rív | Annona senegalensis | Annonaceae |
ndáávò | Hexalobus monopetalus | Annonaceae |
hádìsó | Asclepiadaceae | |
mbɔ̄lɔ̄ | Stereospermum kunthianum | Bignoniaceae |
mbéèr | Burkea africana | Caesalpiniaceae |
mōkílàŋ | Cassia sieberiana | Caesalpiniaceae |
kèŋgèlibā | Cassia tora | Caesalpiniaceae |
gív | Daniellia oliveri | Caesalpiniaceae |
pōgō | Detarium microcarpum | Caesalpiniaceae |
jōŋ, njílà | Piliostigma reticulatum / Bauhinia reticulata | Caesalpiniaceae |
sùù | Tamarindus indica | Caesalpiniaceae |
kʷéygírá | Gynandropsis gynandra | Capparidaceae |
ɲíí dāŋ | Vernonia sp. | Asteraceae |
gɔ̀ɔ̄ɲɔ̀ | Cochlospermaceae | |
ŋīmí yēē | Merremia sp. | Convolvulaceae |
bón | Combretum glutinosum | Combretaceae |
kíbāná, kɔ̄r dàr | Combretum sp. | Combretaceae |
rɔ̀gɔ̀ | Terminalia sp. | Combretaceae |
pálpùū (ré) vōō | Commelina benghalensis | Commelinaceae |
pálpùū (ré) táná | Commelinaceae | |
ɗàlá | Citrullus vulgaris | Cucurbitaceae |
jɔ̀gɔ́ | Citrullus vulgaris / | Cucurbitaceae |
kùsú ŋín yēē | Cucumis melo var. agrestis | Cucurbitaceae |
kùsú | Cucumis sativus | Cucurbitaceae |
rùúŋ | Cucurbita pepo | Cucurbitaceae |
ŋúù | Lagenaria siceraria / Lagenaria vulgaris | Cucurbitaceae |
njòrò/gìndɔ́gɔ̀ (ɲíí ndògō) | Momordica charantia | Cucurbitaceae |
bēɲ mbɔ̀rɔ́ŋ | Bulbostylis sp. | Cyperaceae |
gāgrā | Hymenocardia acida | Euphorbiaceae |
kùmɔ̄ | Jatropha curcas | Euphorbiaceae |
báná mbéèr | Burkea africana / | Euphorbiaceae |
ŋòórkúmɔ̀ | Combretum glutinosum | Euphorbiaceae |
mbɔ̀r | Vitellaria paradoxa | tree |
kɔ̀ndì | Hymenocardia acida | tree |
sàkàrāàn | Cenchrus biflorus | Poaceae |
gàlā táná | Poaceae | |
bànjá | Poaceae | |
mbáà | Eleusine coracana var. striata | Poaceae |
tērīm/tērēm | Poaceae | |
kítíkáŋlá | Eragrostis tremula | Poaceae |
tór | Imperata cylindrica | Poaceae |
dōr | Pennisetum gibbosum | Poaceae |
kàmsà, gɔ̀jɔ̀ | Sorghum caudatum var. colorans | Poaceae |
kōró mīɲ | Sorghum caudatum var. feterita | Poaceae |
kōró dúŋ-nú | Sorghum elegans var. elegans | Poaceae |
mbùl | Sorghum guineense var. involutum | Poaceae |
ʔɔ́r (tōō-rɔ̄) | Sorghum guineense var. scintillons | Poaceae |
sīɲ bìì | Sorghum mellitum var. mellitum | Poaceae |
tíɲā | Sorghum membranaceum var. firmius | Poaceae |
mbàtì kóò (var. indurata), mbàtì kóò mānjā | Zea mays | Poaceae |
gēr tōō-rɔ̄ | Andropogon sp. | Poaceae |
ndàgə̰̀mɔ̀ tèmbè | Brachiaria sp. | Poaceae |
bɔ̀gɔ́ gàà | sp. | Poaceae |
dàlà, sīɲ ndìlà | Sorghum sp. | Poaceae |
kīnāvò, vòò | Ceiba pentandra | tree |
sōn | Vitellaria paradoxa | tree |
kò̰ kūū | Liliaceae | |
hə̰̄ | Liliaceae | |
ŋìrà bò̰ dàná | Liliaceae | |
dúú | Malvaceae | |
dúú dí njàgá | Urena lobata | Malvaceae |
ɗènjī, ŋùúrkútū | Strychnos spinosa | Loganiaceae |
kítíjàlà | Menispermaceae | |
kò̰ tōō-rɔ̄ | Acacia sieberiana | Mimosaceae |
mbéèr | Mimosaceae | |
lēl | Parkia biglobosa | Mimosaceae |
sáàm | Prosopis africana | Mimosaceae |
lòò kéré | Molluginaceae | |
yāá yēē | Nyctaginaceae | |
sìɲá | Ficus sp. | Moraceae |
tírāáɲ | Papilionaceae | |
sōō dìm | Arachis hypogaea | Papilionaceae |
mbámbàāl | Papilionaceae | |
gìndī gē | Rhynchosia minima | Papilionaceae |
rēɲ ré táná | Papilionaceae | |
nɔ́n dɔ́gɔ̀ | Papilionaceae | |
sàà bíí, sàà bāná, sàà tōō-rɔ̄ | Vigna catjang var. sinensis | Papilionaceae |
sōō | Voandzeia subterranea | Papilionaceae |
hòg mbúŋ | Ceratotheca sesamoides | Pedaliaceae |
sɔ̀n tōō-rɔ̄ | Sesamum indicum | Pedaliaceae |
sɔ̀n pùū | Sesamum radiatum | Pedaliaceae |
tàv | Securidaca longipedunculata | Polygalaceae |
bònò | Polypterus bichir | Polygalaceae |
kírùgjú | Portulaca oleracea | Portulacaceae |
ŋūtā | Rubiaceae | |
hòg nām vàrā | Solanum sp. | Solanaceae |
gìmī ré táná | Melochia corchorifolia | Sterculiaceae |
sōn | Vitellaria paradoxa / Butyrospermum parkii | Sapotaceae |
hòg gìtì kàrā | Tiliaceae | |
bɔ̄r | Grewia mollis | Tiliaceae |
gìmī ré vōō | Tiliaceae | |
kóg/kóò kɔ̀ɔ̄l | Triumfetta sp. | Tiliaceae |
laɲ yāā bārá | Tribulus terrestris | Zygophyllaceae |
References[]
- ^ Day at Ethnologue (18th ed., 2015)
- ^ Nougayrol, Pierre. 1979. Le day de Bouna (Tchad), I: phonologie, syntagmatique nominale, synthématique. (Bibl. de la SELAF (Société des Etudes Linguistiques et Anthropologiques de France), 71-72.) Paris: Paris. 174pp.
- ^ Nougayrol, Pierre. 1980. Le Day de Bouna (Tchad), II: Lexique Day-Français, Index Français-Day. (Société d'Études Linguistiques et Anthropologiques de France, 77-78.) Paris: Centre National de la Récherche Sciéntifique. 176pp.
- ^ Nougayrol, P. 1977. Éléments de phonologie du day de Bouna. In Caprile, J.-P. (ed.), Études phonologiques tchadiennes, 213-231. Paris: SELAF.
- ^ Güldemann, Tom (2018). "Historical linguistics and genealogical language classification in Africa". In Güldemann, Tom (ed.). The Languages and Linguistics of Africa. The World of Linguistics series. 11. Berlin: De Gruyter Mouton. pp. 58–444. doi:10.1515/9783110421668-002. ISBN 978-3-11-042606-9.
- ^ Jump up to: a b Nougayrol, Pierre. 1980. Le Day de Bouna (Tchad), II: Lexique Day-Français, Index Français-Day. Société d'Études Linguistiques et Anthropologiques de France, 77-78. Paris: Centre National de la Récherche Sciéntifique.
- Roger Blench, 2004. List of Adamawa languages (ms)
Categories:
- Languages of Chad
- Mbum–Day languages